De zomer heeft weinig spannend nieuws gebracht over de wereldeconomie. Geen overtuigend bewijs over volhardende krimp of het inflatiepad en geen verrassende besluiten van centrale banken. Toch komt duidelijkheid over de uiteindelijk impact van de historisch hoge inflatie en snelle renteverhogingen steeds dichterbij. De Visie van Bert Colijn, econoom ING.
Als u net zoals ik in augustus vanaf de bank op een vakantieadres vooral naar de regen heeft zitten staren όf in Zuid-Europa in de airco zat te puffen, dan gaf het economisch nieuws ook niet veel afleiding. Het bleek uiteindelijk een best wel saaie zomer te zijn. Zo blijft de vraag of een zachte landing – waarbij de snelle renteverhogingen geen recessie veroorzaken terwijl inflatie wel terug naar 2% daalt – gaat gebeuren.
Het economisch beeld in Europa blijft er een van aanmodderen rond de nulgroei. Het tweede kwartaal pakte qua economische groei wel beter uit dan verwacht met 0,3%, maar dat kwam vooral door een zeer hoog groeicijfer van Ierland (mede beïnvloed door het boekhouden van multinationals). Zonder Ierland was de groei slechts 0,1% geweest. De Duitse economie stagneerde en Italië en Nederland kenden allebei een krimp van -0,3%. Zo is de groei in het tweede kwartaal moeilijk een opleving te noemen. De economie is duidelijk in een fase van kwakkelen terechtgekomen na de spectaculaire heropening na de lockdowns. In het derde kwartaal vallen de enquêtes onder bedrijven ook flink tegen, dat betekent dat economische krimp op de loer blijft liggen.
De inflatie blijft intussen dalen, al viel het juli-cijfer voor de eurozone wat tegen. De kerninflatie – zonder de volatiele voedsel- en energieprijzen – bleef op 5,5% hangen. Nu moet gezegd worden dat dat enige nuance verdient. De inflatie wordt jaar-op-jaar gemeten en vorig jaar waren de kaartjes voor het Duitse OV zeer sterk afgeprijsd om de economie te stimuleren. De prijzen liggen nu weer hoger, wat de kerninflatie in de eurozone beïnvloedt. Ondanks dat ECB president Lagarde in juli voor het eerst op een einde aan de renteverhogingen hintte, wordt over het algemeen verwacht dat de rente ook in september nog een keer verhoogd wordt. Daar is wel iets meer twijfel over ontstaan nu de inkoopmanagersindex voor de eurozone gisteren weer een zwakker beeld van de economie gaf.
In China is er inmiddels sprake van deflatie. De prijzen daalden jaar-op-jaar met -0.3% in juli en ook producentenprijzen dalen in China inmiddels flink. Dit komt ruwweg door twee grote ontwikkelingen. De eerste is de lage vraag naar goederen vanuit de geavanceerde markten. Consumenten geven hun geld meer uit aan diensten, wat de Chinese industriële productie en exporten doet krimpen. De tweede is de tegenvallende consumptie na de heropening van de Chinese economie. De Chinese consumenten geven niet zo gretig uit als hun Europese en Amerikaanse evenknieën deden toen de economie van het slot ging.
De VS blijft de positieve uitzondering. De Amerikaanse consument blijft boven verwachting uitgeven, wat zorgde voor een sterk tweede kwartaal met 0,6% BBP groei. Ook in het derde kwartaal blijven de verwachtingen overtroffen worden met sterke detailhandelsverkopen in juli, wat een indicatie is dat de Amerikaanse economie ook in het derde kwartaal sterk blijft presteren. Dat geeft beleggers het idee dat er misschien toch nog een renteverhoging in september zou kunnen komen. Dit idee werd ook gevoed door de notulen van de laatste vergadering van de Fed waarbij bestuurders aangaven dat inflatie nog steeds genoeg zorgen geeft om de rente mogelijk verder te verhogen.
Dankzij de sterke Amerikaanse economie, maar ook door het uitblijven van recessie in Europa blijft de hoop op een zachte landing – waarbij de wereldeconomie niet in diepe recessie gaat om inflatie onder controle te krijgen – levend bij beleggers. Toch moet een groot gedeelte van het effect van het monetaire beleid op de economie nog plaatsvinden. Dat maakt de impact van de historische inflatiepiek en daaropvolgende renteverhogingen nog steeds onzeker. Deze herfst komen we hoogstwaarschijnlijk te weten waar de rentepiek ligt voor de grote economieën en zal de invloed van de rente op de economie zichtbaarder worden. Daarmee zou de herfst zomaar spannender kunnen worden dan de zomer.